Tekst | Beeld – Joël Monster
Gepubliceerd op 11 juni 2018
Verreweg de meeste landschapsfoto’s die we voorbij zien komen zijn gefotografeerd in de horizontale stand, beter bekend als de “landschapstand”. Dit is voornamelijk omdat landschappen een weids onderwerp zijn en dus logischerwijs ook in de breedte worden vastgelegd. Daarbij zien we het landschap zelf ook in eerste instantie horizontaal dus is het vaak makkelijker om daarvan uit een compositie te maken. Dus waarom zou je dan landschappen in de verticale, “portretstand”, fotograferen?
 Abraham Lake, Canada |
 Graubünden, Zwitserland |
Het is uiteraard ook een kwestie van smaak, maar ik fotografeer net zo graag in de portretstand als in de landschapstand. Dit is wel volledig afhankelijk van het landschap en de compositie mogelijkheden. In mijn ogen heeft de portretstand echter in veel gevallen wat voordelen.
Allereerst is een verticale foto zeer geschikt voor het afdrukken in een magazine aangezien je de foto dan paginavullend kunt presenteren, zo ook op een cover. Ik maak daarom van veel landschappen naast een horizontale opname ook een verticale opname met in mijn achterhoofd dat het ook gepubliceerd kan worden. Een horizontale foto kan daarentegen natuurlijk ook over 2 pagina’s worden afgedrukt echter zit je dan altijd met die minder mooie naad in het midden van het beeld.
Daarnaast kun je meer diepte in je foto krijgen in de portretstand, zeker wanneer je veel nadruk legt op de voorgrond. Dit kun je doen door de camera iets naar beneden te richten vanuit een wat hoger standpunt. In veel gevallen van mijn verticale landschapsfoto’s bestaat de compositie voor ongeveer 1/5e uit de lucht, of de lucht moet echt spectaculair zijn dan wil ik de camera ook nog wel eens iets meer naar boven richten. Over het algemeen blijft er dus ongeveer 4/5e over voor de voorgrond, het middengedeelte en de achtergrond. Hierdoor krijg je een enorme dieptewerking en wordt je, mits de compositie goed is, sneller het beeld in getrokken.
 Fjallsárlón, IJsland |
 Elgol, Schotland |
Nog een reden om verticale foto’s te maken heeft vooral te maken met hoe we tegenwoordig foto’s bekijken. De meeste mensen kijken meerdere keren per dag op hun smartphone en/of tablet wat ook over het algemeen weer verticaal georiënteerd is. Denk hierbij aan platformen zoals Facebook en Instagram die op veel mobiele apparaten niet eens horizontaal gedraaid kunnen worden. Deze platformen zijn tegenwoordig ook haast belangrijker geworden voor fotografen om hun werk te tonen in plaats van op hun eigen website.
Er is echter wel een grote maar als het gaat om verticale foto’s. De meeste camera’s fotograferen standaard in de bekende 3:2 verhouding, wat prima is voor horizontale opnames. In de portretstand wordt een 3:2 foto echter heel smal wat in mijn ogen het onderwerp, landschappen in dit geval, vaak niet ten goede komt. Tevens krijg je ook snel te veel lucht in beeld wat ten kosten gaat van de dieptewerking. Een grote reden waarom ik met Nikon D800-serie camera’s fotografeer is omdat het naast de 3:2 verhouding ook een 5:4 verhouding heeft. Deze verhouding is onder andere bekend uit de middenformaat camera’s. Zeker bij staande foto’s heeft een 5:4 verhouding veel meer body en komt een landschap veel beter tot zijn recht. Als je geen D800-serie camera hebt kun je uiteraard achteraf ook een 5:4 uitsnede maken. Je moet daar dan in het veld wel al rekening mee houden en de foto iets ruimer nemen.
Landschappen fotograferen in de portretstand, probeer het eens uit!
 Slichagan, Schotland |
 Mýrdalshreppur, IJsland |
